Het capaciteitstarief in Vlaanderen: één jaar later

Begin januari 2023 voerde de VREG voor de netwerkkosten het capaciteitstarief in Vlaanderen in. Wat betekent dat precies? Welke impact heeft het op je verbruiksgewoonten en je elektriciteitsfacturen? Mijnenergie.be maakt voor jou de balans op.

Vanaf 1 januari 2023 betalen Vlaamse gezinnen een capaciteitstarief voor de netwerkkosten. Daarmee kwam een einde aan het dag- en nachttarief voor de distributienettarieven.

Het nieuws werd niet op gejuich onthaald! Veel huishoudens maakten zich zorgen dat hun energiefacturen fors zouden stijgen door deze nieuwe manier om de netkosten te berekenen. De VREG (Vlaamse regulator) maakte zich sterk dat dit niet zou gebeuren —integendeel zelfs— zolang je maar slim omgaat met je elektriciteitsverbruik.

Het capaciteitstarief in Vlaanderen uitgelegd

Vóór 2023 werden de nettarieven berekend op basis van het aantal kilowattuur (kWh) dat je verbruikt. Daar kwam met het capaciteitstarief in januari 2023 verandering in. In een notendop: bij het capaciteitstarief wordt niet enkel gekeken naar het aantal kilowatt stroom dat je verbruikt, maar ook naar de hoeveelheid stroom die je op eenzelfde moment verbruikt. Concreet zal je netbeheerder kijken naar je piekvermogen per maand. Elke maand herberekent je netbeheerder het capaciteitstarief op basis van het gemiddelde van de laatste 12 maandpieken.

Wist je dat? De VREG beveelt aan je hoogste maandpieken (kwartiervermogen) onder het gemiddelde van 3,15 kW te houden. Als je erboven zit, is er kans dat je factuur stijgt. Dit zal bijvoorbeeld het geval zijn als je tegelijkertijd je elektrische oven, je vaatwasser en je strijkijzer gebruikt terwijl je elektrische wagen staat te herladen.

Kortom, je hebt er alle belang bij om je elektriciteitsverbruik te spreiden!

Waarom de invoering van het capaciteitstarief?

Met het capaciteitstarief wil de energieregulator ervoor zorgen dat het elektriciteitsnet niet overbelast geraakt. Door een slimmer elektriciteitsverbruik te stimuleren, met minder verspilling.

Dit betere beheer van de netstromen is noodzakelijk nu er steeds meer elektrische wagens, warmtepompen en zonnepanelen zijn. Als er geen betere spreiding van het verbruik komt, zal het huidige elektriciteitsnet binnenkort niet meer volstaan op piekmomenten.

Hoe wordt het capaciteitstarief in Vlaanderen berekend?

Voor wie een digitale meter heeft gebeurt de berekening van het capaciteitstarief anders dan voor wie een analoge meter heeft.

Een digitale meter meet je elektriciteitsverbruik per kwartier (in kWh). Omdat je niet elk kwartier evenveel elektriciteit van het net afneemt, worden er hogere en lagere verbruikspieken geregistreerd. Het gemiddelde verbruik per kwartier noemen we het kwartiervermogen (in kW). Het hoogste kwartiervermogen in één maand noemen we de maandpiek. Voor de berekening van het capaciteitstarief neemt de netbeheerder elke maand het gemiddelde van de 12 laatste maandpieken. De VREG rekent altijd een minimumpiek van 2,5 kW aan.

Omdat een analoge meter geen kwartiervermogen registreert, wordt voor dat soort meter een andere berekeningsmethode gehanteerd. De VREG rekent enerzijds een vast bedrag aan (de minimumpiek van 2,5 kW) en anderzijds een bedrag dat berekend is op basis van je elektriciteitsverbruik.

Welke gevolgen voor je verbruik en je elektriciteitsfacturen?

Het effect op je facturen

De VREG maakt zich sterk dat het effect op de elektriciteitsfactuur beperkt blijft zolang je je verbruik goed spreidt. Gezinnen met een laag verbruik (minder dan 900 kWh per jaar), die onder de minimale verbruikspiek van 2,5 kW per maand zitten, zien met het capaciteitstarief hun factuur wel stijgen. Voor die gezinnen, met een digitale meter en zonder zonnepanelen, zou er vanaf 2024 een bon ter waarde van € 250 uitgekeerd worden. Die kunnen de gezinnen gebruiken om energiezuinige huishoudtoestellen te kopen.

Welke toekomst gaan elektrische wagens en warmtepompen tegemoet?

De vraag die het vaakst werd gesteld sinds de aankondiging van het capaciteitstarief, is wat er gaat gebeuren met de elektrische wagens en warmtepompen. Want hoewel dit beide duurzame investeringen zijn, verbruiken ze wel behoorlijk wat elektriciteit.

Zijn elektrische mobiliteit en verwarming wel verenigbaar met het capaciteitstarief? In principe wel. Maar je moet wel op bepaalde details letten. Laad je elektrische wagen bijvoorbeeld trager op wanneer je andere toestellen gebruikt. Overweeg ook de installatie van een thuisbatterij voor je zonnepanelen. Zo kan je de elektriciteit die je zelf opwekte gebruiken om je auto te herladen of je warmtepomp van stroom te voorzien.

Hoe vermijd je een hogere factuur?

We schreven het hierboven al: wat je vooral moet doen, is je elektriciteitsverbruik spreiden. Vermijd dat je 15 minuten lang verschillende energieverslindende toestellen tegelijk gebruikt. Zo vermijd je pieken van meer dan het gemiddelde van 3,15 kW en zal je capaciteitstarief lager blijven.

In dit hele verhaal speelt je slimme teller trouwens een belangrijke rol. Die zou je namelijk moeten kunnen vertellen op welke momenten de capaciteit van het net het grootst is. Op die momenten kan je gerust wat meer verbruiken (bijvoorbeeld om je auto te herladen of de was te doen). Dat de slimme meter nog niet alle Vlaamse harten heeft veroverd, bewijst het feit dat heel wat Vlamingen de plaatsing weigeren.

Tot slot kan je ook iets doen aan het energiegedeelte van je factuur. Het capaciteitstarief wordt namelijk enkel toegepast voor de netwerkkosten. Vergelijk daarom regelmatig energietarieven. Zo ben je zeker dat je altijd het interessantste energiecontract hebt. Mijnenergie.be kan je hierbij helpen. Je kan snel energieleveranciers vergelijken met onze webtool.

Liever persoonlijk advies? Bel naar onze energieconsulenten of mail naar info@Mijnenergie.be. Zij zullen je situatie dan samen met jou analyseren.