Wat wanneer je jouw energiefactuur niet langer kunt betalen?
- 06.01.2022
- Kurt Deman
- 5 min
De energieprijzen swingen de pan uit. Gezinnen betalen vandaag gemiddeld bijna 2.200 euro meer dan een jaar geleden. Dat laat zich uiteraard voelen in onze portemonnee. Maar welke stappen onderneem je best wanneer je jouw energiefactuur niet langer kunt betalen?
De cijfers liegen er niet om. De boordtabel van de federale energieregulator CREG brengt de gemiddelde jaarfactuur voor gezinnen in kaart. In november 2020 betaalde je bij een doorsnee verbruik nog 914,67 euro voor elektriciteit en 934,90 euro voor aardgas. Een jaar later liep de factuur op tot respectievelijk 1.319,27 euro (+44,23%) en 2.708,68 euro (+189,73%).
De Ombudsman voor Energie merkt vooralsnog geen toename op van het aantal klachten in het kader van betalingsproblemen. Ze vertegenwoordigden in 2021 8,6% van het totale aantal klachten, wat zelfs een daling was ten opzichte van 2020. Ombudsman Eric Houtman: “Die evolutie valt toe te schrijven aan een stijgend aantal andere klachtensoorten, zoals de discussies rond stijgende voorschotfacturen, de verhoging van energieprijzen en de wijziging van energiecontracten. Maar ook in absolute cijfers stellen we een daling vast in het aantal klachten over betalingsproblemen. Dat valt deels te verklaren door het coronacharter waarmee de meeste leveranciers zich engageren om hun klanten te ondersteunen.”
Piek rond betalingsproblemen in aantocht
De Ombudsman vreest wel dat de klachten rond betalingsproblemen toenemen wanneer we na de winterperiode onze jaarlijkse afrekeningsfacturen ontvangen. “Ik verwacht de grootste stijging bij variabele energiecontracten en bij de wijziging van een vast naar een variabel contract. Daarnaast genieten nu nog veel mensen tijdelijk van het sociaal tarief”, luidt het.
FEBEG, de Federatie van de Belgische Elektriciteits- en Gasbedrijven, publiceert binnenkort een update rond het aantal aanvragen rond betalingsuitstel en betalingsplannen. Nog voor de prijzenhausse in het najaar zorgde de coronapandemie al voor een opstoot in het aantal dossiers. Tussen het begin van de pandemie en 15 september 2021 verwerkten de energieleveranciers al 922.000 plannen voor betalingsuitstel. Volgens Stéphane Bocqué, woordvoerder bij FEBEG, lopen die cijfers vandaag nog hoger op.
Uitbreiding sociaal tarief
De federale overheid heeft de uitbreiding van het sociaal tarief verlengd tot eind maart. Dankzij die maatregel geniet zowat een miljoen gezinnen automatisch van een verminderd tarief. Je hoeft daartoe zelf geen actie te ondernemen. Let wel, ook het sociaal tarief is blootgesteld aan de grillen van de energiemarkt. Voor elektriciteit steeg het sociaal tarief bij de jaarwisseling met gemiddeld 8,2 procent, bij aardgas gaat het om 10,5 procent.
Afbetalingsplan aanvragen
Ondanks die maatregel vormt de stijgende energiefacturen voor veel gezinnen een te zware dobber. Als consument kan je in dat geval proactief aankloppen bij je energieleverancier, het OCMW of een erkend schuldbemiddelaar om te onderhandelen over een afbetalingsplan. Dat kan in twee specifieke gevallen: om een bestaande schuld af te lossen of om een hoge eindafrekening of de slotfactuur te betalen. De beslissing om al dan niet gevolg te geven aan die vraag, ligt in het kamp van de energieleverancier.
Ombudsman Eric Houtman: “We informeren ook over de mogelijkheid dat het OCMW (een deel van) de energieschuld op zich neemt, maar OCMW’s zijn daar niet toe verplicht. Iedereen die moeite heeft om zijn energiefactuur te betalen, kan aanspraak maken op het Gas- en Elektriciteitsfonds. Hiervoor moet je een aanvraag indienen bij het OCMW van jouw gemeente. Nadat het OCMW een aangepast sociaal onderzoek heeft gevoerd, kan het gedurende een jaar tussenkomen door te onderhandelen over afbetalingsplannen met de leveranciers en door bepaalde facturen aan te zuiveren waardoor je opnieuw een financieel evenwicht vindt.”
Herinneringsbrief en ingebrekestelling
Wie geen actie onderneemt en de energiefactuur niet betaalt, stuurt de energieleverancier herinneringsbrieven. Daarin stelt hij mogelijk zelf voor om een afbetalingsplan af te sluiten via de klantendienst, het OCMW of een erkend schuldbemiddelaar. Wie binnen de vijftien kalenderdagen geen actie onderneemt, ontvangt een ingebrekestelling. In die brief duidt de leverancier wat er verder gebeurt wanneer je niet betaalt. Hij stelt je ook nogmaals een afbetalingsplan voor. De leverancier mag extra kosten aanrekenen voor het versturen van de ingebrekestelling, behalve voor wie een sociaal tarief geniet.
Netbeheerder als energieleverancier
Wanneer je na ontvangst van de ingebrekestelling de factuur nog altijd niet betaalt of het overeengekomen betaalplan niet naleeft, kan jouw leverancier het contract opzeggen. De opzegtermijn duurt zestig dagen. Als je geen nieuwe leverancier zoekt, neemt de netbeheerder de energielevering tijdelijk over. Hij hanteert duurdere tarieven dan het marktaanbod, waardoor je er goed aan doet je schulden alsnog af te lossen en via een prijsvergelijker een nieuwe leverancier te zoeken.
Budgetmeter
Wie ook de netbeheerder niet betaalt, krijgt een budgetmeter toegewezen. Met dergelijke budgetmeter laad je vooraf een saldo voor elektriciteit en aardgas op. Dat proces valt het best te vergelijken met een prepaidkaart voor telefonie. De achterliggende gedachte? Door vooraf te betalen, bouw je niet langer schulden op en slaag je erin het verbruik en budget beter op te volgen. Je kan wel niet zelf voor een budgetmeter kiezen, maar krijgt die toegewezen.
Conclusie
Wanneer je de energiefactuur niet langer kunt betalen, hoef je er niet meteen voor te vrezen dat je aardgas en elektriciteit worden afgesloten. Er bestaan nog verschillende oplossingen, zoals het afbetalingsplan, een tussenkomst van het OCMW en de budgetmeter, om de betalingsproblemen op te lossen. Het loont om tijdig de nodige hulp in te roepen.