Negatieve injectietarieven: betaal je binnenkort vaker voor de stroom die je op het net plaatst?

Investeerde je in zonnepanelen om te besparen op je energiefactuur? Een goed idee! Of schuilt er mogelijk een addertje onder het gras? Wat als je in de toekomst steeds vaker moet betalen voor de overtollige stroom die je teruglevert aan het net, in plaats van dat je er een vergoeding voor ontvangt? Dat is het geval bij een negatief injectietarief, iets wat regelmatiger zou kunnen opduiken in België.

Normaal gezien levert de injectie van elektriciteit op het net je geld op. Toch kan het je in uitzonderlijke gevallen –afhankelijk van je tariefformule en energieleverancier – ook geld kosten. Bij extreem lage groothandelsprijzen als gevolg van grillige weersomstandigheden of politieke instabiliteit zouden eigenaars van zonnepanelen in België wel eens vaker in het rood kunnen staan, terwijl ze ‘groene’ stroom produceren.

Wat is een negatief injectietarief?

Normaal gezien ontvang je van je energieleverancier een vergoeding voor de overtollige elektriciteit die je injecteert in het net. Bij een negatief injectietarief betaal je als eigenaar van zonnepanelen voor de overbodige stroom die je teruglevert aan het net.

Het fenomeen duikt op wanneer het aanbod aan elektriciteit de vraag overstijgt, en het net oververzadigd raakt: op zonnige dagen, in het weekend of tijdens vakantieperiodes bijvoorbeeld. Met een negatief injectietarief willen energieleveranciers eigenaars van zonnepanelen afschrikken om de overbelasting van het elektriciteitsnet te voorkomen. Niet alle leveranciers passen een negatief injectietarief toe. Lees dus aandachtig de kleine lettertjes voor je een energiecontract afsluit.

Wanneer zijn injectietarieven negatief in België?

Negatieve injectietarieven komen hoofdzakelijk voor in deze drie situaties:

• Bij een hoge elektriciteitsproductie door zonnepanelen (bij veel zonneschijn)
• Bij een laag elektriciteitsverbruik (minder vraag naar elektriciteit)
• Wanneer het net de overtollige groene stroom niet kan opnemen

Concreet voorbeeld: het aanbod Eco Clear van Octa+

We verduidelijken het even met het contract Eco Clear van Octa+, waarbij onderstaande formule geldt voor de injectie van elektriciteit in mei 2025:

-3,401 + (BELPEX_SPPM × 0,0908)

Met een CREG-indexwaarde van € 32,11/MWh (april 2025), bekom je deze formule: -3,401 + (32,11 x 0.0908). Die geeft een injectietarief van naar schatting -0,49 cent per kilowattuur. Je betaalt dus 0,49 cent per kilowattuur elektriciteit die je op het net plaatst.

Opgelet: deze berekening is gebaseerd op geschatte bedragen, en kan dus van maand tot maand verschillen. Check regelmatig de tariefformules en de geldende indexen.

Negatieve injectietarieven in opmars: zijn zonnepanelen nog rendabel?

Bij een positief injectietarief ontvang je van je energieleverancier een vergoeding voor de overtollige elektriciteit die je teruglevert aan het net. Bij een negatief injectietarief moet je voor de teruglevering van je onbenutte stroom echter betalen. Zijn zonnepanelen dan nog wel rendabel als negatieve injectietarieven regelmatiger opduiken?

Het antwoord is ja. Indien je een dynamisch of variabel energiecontract afsloot waarbij je leverancier mogelijk een negatief injectietarief hanteert, is het wel extra belangrijk dat je je zelfverbruik optimaliseert. Dat doe je door zoveel mogelijk elektriciteit te verbruiken op het moment dat je ze produceert. Je injecteert dan minder stroom –tegen een ongunstig tarief– en neemt ook minder stroom af van het net. Door je zelfverbruik te optimaliseren, kan je met andere woorden besparen en dus ook de investering in je zonnepanelen sneller terugverdienen.

Hoe vermijd je dat je betaalt voor de injectie van je stroom?

Om te vermijden dat je de elektriciteit die je produceert op het net moet plaatsen bij een negatief injectietarief, kan je twee dingen doen:

Verhoog je zelfverbruik

• Laat je elektrische toestellen (zoals je wasmachine of droogkast) overdag werken.

• Laad de batterij van je elektrische auto of fiets op wanneer de zon schijnt.

• Maak gebruik van energiemanagementsystemen (EMS) om je energieverbruik en -productie te beheren.

Sla je elektriciteit op met een thuisbatterij

Je kan je overtollige elektriciteit opslaan om ze te gebruiken op een later tijdstip, wanneer de zon niet schijnt en je zonnepanelen geen stroom produceren. Dat biedt volgende voordelen:

• Je wordt minder afhankelijk van het elektriciteitsnet.
• Je kan je elektriciteit stockeren in plaats van ze op het net te injecteren.
• Je verhoogt je zelfverbruik.

Er bestaan nog andere oplossingen om de injectie van je overbodige stroom te vermijden, zoals energiedelen of energiegemeenschappen. In België lopen er alvast enkele proefprojecten, maar volledig ingeburgerd zijn deze initiatieven nog niet. Daarvoor is een andere mindset nodig, en moeten bepaalde technologische en praktische problemen aangepakt worden.

Is een dynamisch energiecontract voordelig?

Bij dynamische elektriciteitscontracten (zoals die van Engie of Eneco) varieert de prijs per uur of zelfs per kwartier in functie van de marktprijs. Wanneer de vraag naar elektriciteit laag is, kan dit twee gevolgen hebben:

• Een negatief afnametarief: je ontvangt geld wanneer je elektriciteit verbruikt
• Een negatief injectietarief: je betaalt voor de elektriciteit die je op het net plaatst

Uit cijfers van Eneco blijkt dat de elektriciteitsprijzen in 2023 gedurende 222 uur negatief waren, zowat 2,5 procent van de tijd. Dat cijfer zal in de toekomst wellicht toenemen aangezien steeds meer particulieren zonnepanelen installeren, en het aanbod de vraag dus vaker zal overstijgen.

Besluit: is elektriciteit injecteren nog rendabel?

Je eigen elektriciteit produceren is een goede zaak, maar onbenutte elektriciteit in het net injecteren is niet altijd voordelig. De gekozen tariefformule speelt daarbij een cruciale rol. Voor eigenaars van zonnepanelen zijn er gelukkig oplossingen:

• Drijf je zelfverbruik op
• Sla je overtollige elektriciteit op in een thuisbatterij
• Kies een dynamisch contract en volg de prijsevolutie op de voet
• Vergelijk regelmatig energiecontracten, en focus op injectie- en afnametarieven

Zonnepanelen zijn nog altijd een slimme investering. Zeker met een optimaal zelfverbruik, blijft de impact van negatieve injectietarieven beperkt. Aangezien zonnepanelen tegenwoordig makkelijk 20 tot 25 jaar meegaan, zal je de investering dubbel en dik terugverdienen!